Dostępność cyfrowa i fizyczna staje się coraz bardziej istotnym tematem w debacie publicznej oraz w przepisach prawa Unii Europejskiej. 28 czerwca 2025 roku wejdzie w życie Europejski Akt o Dostępności (European Accessibility Act, EAA), a także polska ustawa o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze. Wprowadzenie tych regulacji będzie miało ogromne znaczenie dla konsumentów, przedsiębiorców i instytucji publicznych. W tym artykule omówię, co zmieni się w Polsce po tej dacie i jakie będą konsekwencje dla różnych sektorów gospodarki.
Czym jest Europejski Akt o Dostępności (EAA)?
Europejski Akt o Dostępności to dyrektywa unijna, której celem jest zapewnienie lepszej dostępności produktów i usług dla osób z niepełnosprawnościami w całej Unii Europejskiej. Dokument ten ustanawia minimalne wymagania dostępności dla wielu sektorów gospodarki, w tym technologii cyfrowej, transportu i usług finansowych. EAA jest odpowiedzią na rosnącą potrzebę stworzenia bardziej inkluzywnego społeczeństwa, w którym każdy ma równe szanse na korzystanie z produktów i usług.
Zakres zastosowania EAA
Europejski Akt o Dostępności obejmuje m.in.:
• Usługi cyfrowe: Strony internetowe, aplikacje mobilne, e-commerce.
• Produkty technologiczne: Bankomaty, terminale płatnicze, komputery i
smartfony.
• Transport: Systemy biletowe i informacje pasażerskie.
• Usługi finansowe: Bankowość internetowa, automaty bankowe.
• Media: Telewizja i platformy streamingowe.
Nowa polska ustawa: co to oznacza?
Wraz z wejściem w życie EAA Polska wprowadzi ustawę o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności przez podmioty gospodarcze. Nowe przepisy mają na celu uregulowanie i wdrożenie zapisów EAA w polskim porządku prawnym. Będą one zobowiązywać przedsiębiorców do dostosowania swoich produktów i usług do wymogów dostępności.
Kluczowe założenia ustawy:
1. Obowiązek dostępności produktów: Wszystkie nowe produkty wprowadzane na rynek po 28 czerwca 2025 roku będą musiały spełniać wymagania dostępności określone w EAA.
2. Dostępność usług: Podmioty świadczące usługi, takie jak banki, przewoźnicy czy dostawcy treści cyfrowych, będą musiały dostosować swoje oferty do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
3. Mechanizmy kontrolne: Przewiduje się wprowadzenie systemu monitorowania i egzekwowania przepisów, w tym kar finansowych za niespełnianie wymogów.
4. Wsparcie dla przedsiębiorców: Ustawa zakłada również programy wsparcia dla firm, które będą dostosowywać swoje produkty i usługi.
Jakie sektory odczują największe zmiany?
1. Technologia i IT
Sektor technologiczny będzie jednym z najbardziej dotkniętych nowymi regulacjami. Producenci sprzętu i oprogramowania będą musieli spełniać szczegółowe wymagania dostępności. Przykłady zmian to:
• Dodawanie funkcji ułatwień dostępu w smartfonach i komputerach, takich jak czytniki ekranu czy możliwość zmiany kontrastu.
• Dostępność aplikacji mobilnych, w tym e-commerce, poprzez zgodność z wytycznymi WCAG 2.1.
2. Usługi finansowe
Banki i instytucje finansowe będą zobowiązane do:
• Dostosowania bankomatów i terminali płatniczych.
• Zapewnienia, że platformy bankowości internetowej i mobilnej są w pełni dostępne.
• Ułatwienia kontaktu z obsługą klienta dla osób z niepełnosprawnościami, np. poprzez wideorozmowy z tłumaczem języka migowego.
3. Transport publiczny
Przewoźnicy oraz zarządcy infrastruktury transportowej będą musieli:
• Zapewnić dostępne systemy biletowe.
• Dostosować informacje pasażerskie do różnych potrzeb użytkowników, np. poprzez audiodeskrypcję i napisy.
• Zagwarantować, że aplikacje do planowania podróży są przyjazne dla wszystkich użytkowników.
4. Media i rozrywka
Platformy streamingowe i nadawcy telewizyjni będą zobowiązani do:
• Dodawania napisów, tłumaczeń na język migowy i audiodeskrypcji do swoich treści.
• Zapewnienia dostępnych interfejsów użytkownika.
Najczęstsze wyzwania związane z wdrażaniem dostępności
1. Koszty wdrożenia
Dostosowanie istniejących produktów i usług może wiązać się z wysokimi kosztami, szczególnie dla małych i średnich przedsiębiorstw.
2. Brak wiedzy i zasobów
Wiele firm nie posiada wystarczającej wiedzy na temat standardów dostępności ani narzędzi, które mogłyby im pomóc w ich wdrożeniu.
3. Skomplikowane regulacje
Interpretacja i implementacja przepisów EAA może być trudna dla przedsiębiorców, zwłaszcza tych działających w wielu krajach UE.
4. Opór przed zmianą
Niektóre firmy mogą postrzegać dostępność jako dodatkowy obowiązek, a nie jako szansę na rozwój i dotarcie do nowych klientów.
Korzyści wynikające z wdrożenia nowych przepisów
1. Większy zasięg klientów
Dostępność cyfrowa i fizyczna otwiera drzwi do nowych grup klientów, w tym osób z niepełnosprawnościami, seniorów i osób z czasowymi ograniczeniami.
2. Zgodność z przepisami
Spełnienie wymagań EAA pozwoli firmom uniknąć kar finansowych i potencjalnych sporów prawnych.
3. Poprawa wizerunku
Firmy dbające o dostępność są postrzegane jako bardziej odpowiedzialne społecznie, co może pozytywnie wpłynąć na ich reputację.
4. Innowacyjność
Dostosowanie do standardów dostępności może zachęcić firmy do tworzenia nowych, bardziej zaawansowanych technologii i usług.
Jak przedsiębiorcy mogą przygotować się na zmiany?
1. Audyt dostępności: Pierwszym krokiem powinno być przeprowadzenie audytu dostępności obecnych produktów i usług.
2. Szkolenia: Inwestycja w edukację pracowników na temat dostępności cyfrowej i fizycznej.
3. Wdrożenie narzędzi wspierających dostępność: Korzystanie z narzędzi takich jak WAVE, Axe czy Lighthouse w celu testowania dostępności cyfrowej.
4. Współpraca z ekspertami: Konsultacje z ekspertami ds. dostępności mogą ułatwić proces wdrażania zmian.
5. Planowanie budżetu: Uwzględnienie kosztów dostosowania w planach finansowych firmy.
Podsumowanie
Wejście w życie Europejskiego Aktu o Dostępności oraz polskiej ustawy o zapewnianiu dostępności produktów i usług to znaczący krok w kierunku bardziej inkluzywnego społeczeństwa. Choć przedsiębiorcy mogą napotkać wyzwania związane z dostosowaniem swoich działań, korzyści wynikające z tych zmian są niepodważalne.
Dostosowanie produktów i usług do standardów dostępności pozwoli firmom nie tylko uniknąć kar, ale także zyskać nowych klientów, poprawić swój wizerunek i wzmocnić innowacyjność.
Rok 2025 już nadszedł, a kluczowe zmiany są tuż za rogiem. To najlepszy moment, aby przygotować się na nadchodzące zmiany i stać się liderem w dziedzinie dostępności.